Rond 2007 werd er op een basisschool op het Frederiksplein in Amsterdam een cultuurproject georganiseerd. Daarbij werd de leerkrachten gevraagd om een onderwerp uit te werken waarmee de kinderen van de school een bredere blik zouden krijgen op cultureel erfgoed en de directe omgeving van de school.
De school zelf was de opvolger van de Wilhelmina-Catharinaschool, een school die tot in de jaren vijftig bestond en gevestigd was op de Weteringschans. De school kreeg tijdens de oorlog te maken met een muur die door het gebouw werd geplaatst, achter de muur, met een uitgang op de Falckstraat, zaten de Joodse leerlingen en hun Joodse leerkrachten. Voor de muur, met de uitgang op de Weteringschans, zaten de niet-Joodse leerlingen en hun leerkrachten.
In de overlevering was de bouw van de muur een maatregel van de bezetter. De leerkracht van groep 8 ging dit controleren in het Stadsarchief van Amsterdam en het bleek dat het toenmalige bestuur van de school, bestaande uit vooraanstaande Amsterdammers, haar invloed had ingezet om tot de bouw van de muur te komen. Meer dan zeventig leerlingen waren Joods en om ze op die manier binnen hetzelfde instituut te houden was het onder de opheffingsnorm geraken afgewend. De muur heeft er een dik jaar gestaan, toen waren de Joodse leerlingen gedeporteerd of in de onderduik.
Dezelfde leerkracht vroeg zich af waar deze ruim zeventig leerlingen dan woonden, in deze buurt die niet als een Joodse buurt werd gezien. Door dit uit te zoeken ontstond een onderwijsproject over de Joodse geschiedenis van de buurt rond het Frederiksplein. Daarbij werd onder andere door een speurtocht de leerlingen bekend gemaakt met dit deel van de geschiedenis.
Na het aflopen van het project, na zo’n zes weken, besloot de leerkracht door te gaan met de verzamelde informatie en contacten en dit te vatten in de website www.joodsamsterdam.nl. Stap voor stap breidde deze website zich uit en laat verschillende aspecten zien van het Joodse leven in Amsterdam en de plaatsen om de stad. Het is daarbij nadrukkelijk niet de bedoeling om de Joodse geschiedenis te laten definiëren door de Holocaust.
Twee jaar later begon een nog grotere uitdaging en werd hetzelfde gedaan voor Rotterdam, de geboorteplaats van dezelfde leerkracht. In het door het bombardement van 14 mei 1940 voor immer veranderde Rotterdam was het terugbrengen van de Joodse sporen wellicht een nog moeilijker taak. Dit werd de website www.joodserfgoedrotterdam.nl
Rond 2014 besloot de leerkracht om zijn baan voor de klas te stoppen en om geschiedenis te gaan studeren aan de UvA. Het was de bedoeling om een jaartje te gaan en om zo iets meer te leren over het vak van historicus. Deze stap werd na zeven jaar beëindigd met een bachelor en twee masters.
De websites zijn al die jaren gegroeid en dit was altijd vrijwilligerswerk waarbij de kosten op de rekening kwamen van de leerkracht. In de periode van de studie verzorgde hij rondleidingen door de Joodse geschiedenis van Rotterdam en Amsterdam en bekostigde hiermee onder andere de websites.
Na de studies werd de samenleving geconfronteerd door Corona en de beperkte inkomsten vielen nog verder weg. De websites bevatten echter inmiddels zoveel kostbare verhalen dat dit initiatief moet worden behouden. Stichting Heimisj is met verschillende doelstellingen opgericht, waarbij de hoofddoelstelling het behoud van www.joodsamsterdam.nl en www.joodserfgoedrotterdam is.
gepubliceerd:
10 januari 2022
laatst bijgewerkt:
22 januari 2022